15 stycznia, 2024
All in One
Jaki powinien być dom? Przede wszystkim bezpieczny i przytulny. Powinien zapewniać nam spokój, komfort i idealne warunki tak do pracy, jak i dla odpoczynku. To oczywiste, ale stworzenie odpowiedniej atmosfery w domu bywa niezwykle trudnym wyzwaniem. Jednym z celów, jakie musimy osiągnąć, jest odpowiednia temperatura domu. Jak ciepło powinno być w domu, od czego to zależy, jakie są skutki złej temperatury i jak osiągnąć jej poziom idealny?
Zadanie takiego pytania w największej wyszukiwarce internetowej świata skutkuje uzyskaniem od ręki gotowej odpowiedzi: odpowiednia temperatura w mieszkaniu, domu lub w biurze powinna wynosić od 20 do 22°C.
W tym momencie na pewno część czytelników skinęła głową z aprobatą, część przeszedł zimny dreszcz, a spora grupa rozpięła guzik pod szyją w reakcji na nagłą falę gorąca. Komfort termiczny jest bowiem elementem wysoce zindywidualizowanym.
Jeśli wczytamy się w kolejne wyniki, znajdziemy inne przedziały. "American Hertige Dictionary” zgadza się, że temperatura pokojowa, czyli temperatura, przy której uzyskujemy komfort termiczny, wynosi 20–22°C. Jednak już "Oxford English Dictionary” podaje, że jest to dokładnie 20°C. Z kolei w źródłach World Health Organization (WHO) dowiemy się, że jest to "przynajmniej 18°C”, bez górnej granicy. Jeszcze inne zdanie ma francuska Agencja ds. Środowiska i Zarządzania Energią (Ademe), która upiera się na dokładnie 18°C, lecz tu można założyć, że bardziej zależy im na oszczędzaniu surowców energetycznych niż na faktycznej wygodzie mieszkańców.
Dokładna analiza wszystkich źródeł pozwala na udowodnienie dowolnej tezy, jeśli tylko ta mieści się w przedziale 15-25°C.
Optymalna temperatura w domu często przedstawiana jest jako fakt naukowy, ale tak nie jest, co pokazuje już skala niezgody pomiędzy źródłami.
Temperatura w domu, z jaką będziemy się dobrze czuć, zależeć będzie głównie od trzech czynników:
czyli od tego, kim jesteśmy i co w danej chwili robimy lub chcemy robić. Aktywność fizyczna rozgrzewa, przez co pomaga radzić sobie z niższymi temperaturami, ale zwiększa dyskomfort wynikający z wysokiej temperatury w otoczeniu.
Zanim przejdziemy do ustalenia, ile dokładnie powinna wynosić optymalna temperatura, sprawdźmy, co dzieje się z naszym zdrowiem w przypadku, kiedy znacząco oddalimy się od strefy komfortu.
Odpowiednia temperatura w domu to temperatura, przy której będziemy się dobrze czuli, nasze mięśnie będą pracować w sposób optymalny, a działać będziemy mogli bez dyskomfortu związanego z oblewającym czoło potem.
Każdy z nas na pewno przebywał w otoczeniu dla niego za ciepłym. Nawet jeśli przesadnie nie podkręcamy ogrzewania w domu, letnie słońce zrobi to za nas. Pod warunkiem, że nie zastosujemy odpowiednich szyb i osłon okiennych albo nie zamontujemy w domu klimatyzacji.
Pierwszym objawem jest zawsze uczucie dyskomfortu i zmęczenia. Człowiek jest zwierzęciem stałocieplnym, nasz organizm wymaga określonej temperatury, by wszystkie procesy wewnątrz ciała przebiegały optymalnie i dlatego w naturalny sposób stara się on zawsze taką temperaturę zapewnić. W przypadku przegrzania uruchamiają się procesy chłodzenia.
Jest to w szczególności pocenie się, które wiąże się z ogólnymi nieprzyjemnymi wrażeniami, a czasami jeszcze gorszym zapachem. Czujemy się zmęczeni, pozbawieni motywacji do działania, mamy problemy z koncentracją. Z drugiej strony może pojawić się suchość w ustach, podnosi również ryzyko chorób górnych dróg oddechowych.
Osoby z problemami z krążeniem mogą zacząć gromadzić wodę w organizmie, co bywa dla nich niebezpieczne.
Jeśli temperatura wewnątrz domu będzie znacznie przekraczała nasze osobiste optimum, nie będziemy mogli zasnąć. Jeśli przekroczenie będzie niewielkie, ale długotrwałe, jakość snu znacznie spadnie. Proces zasypiania się wydłuży, a fazy snu się skrócą, przez co obudzimy się niewyspani.
Reakcją obronną śpiącego organizmu na zbyt wysoką temperaturę jest częsta, nieuświadomiona zmiana pozycji ciała. Wiercący się we śnie partner lub partnerka to nieraz skuteczny argument za kompromisem w kwestii obniżenia temperatury w sypialni.
Jeśli temperatura pomieszczeń, w których przebywamy przez dłuższy czas, bez podejmowania intensywnej aktywności fizycznej, spada poniżej 16°C organizm zaczyna się bronić. Jest to bowiem poziom zdecydowanie zbyt niski. Pamiętajmy, że jest to ujęcie względne i u innych osób negatywne zjawiska zaczną się pojawiać, już kiedy temperatura domu będzie dobre kilka stopni wyższa. Zwłaszcza, jeśli będzie się utrzymywać na tym poziomie przez dłuższy czas.
W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że mówimy o temperaturze nieznacznie poniżej tego, co określamy dla siebie temperaturą komfortową. Życie w zimnych pomieszczeniach jest niszczycielskie dla organizmu. Drastycznie zwiększa ryzyko poważnych infekcji, odbija się negatywnie na układzie sercowo-naczyniowym, a spowodowany w ten sposób stres może skutkować nasileniem się zaburzeń psychicznych.
Na co dzień ryzykujemy tylko i aż przeziębieniami ze względu na ograniczenie krążenia w naczyniach włosowatych, co ma wpływ na wstępna reakcję obronną organizmu. Kiedy jest zimno, z bakteriami i wirusami zaczynamy walczyć dopiero, kiedy mają już u nas swój przyczółek.
Kurczenie się naczyń krwionośnych podnosi ciśnienie. Długotrwałe nadciśnienie, nawet niewielkie, podnosi ryzyko poważnych chorób serca i układu krążenia.
Podobnie jak wtedy, kiedy jest zbyt ciepło, zbyt niska temperatura zmniejsza wydolność organizmu. Mitem jest to, że chłód pomaga w odchudzaniu się ze względu na wzrost nakładów na podnoszenie ciepłoty organizmu. W rzeczywistości czujemy się źle, ciało wchodzi w tryb oszczędzania energii, jesteśmy apatyczni, mamy zły humor i nic nam się nie chce.
Efekt wyłączania się organizmu dobrze widać w badaniach nad inteligencją. Testy wykonywane w wychłodzonych pomieszczeniach zawsze dają gorsze wyniki niż w miejscach, gdzie zadbało się o ustawienie optymalnej temperatury.
Komfortowa temperatura w domu to pojęcie subiektywne, czyli zależne od tego, kogo o nią zapytamy. Co to oznacza w praktyce?
Każdy pracownik biura dobrze wie, że kiedy przychodzi lato, zaczynają się spory o ustawienie klimatyzacji. Panowie zawsze chcą mieć kilka stopni mniej niż panie. Jest to normalne i wcale nie zależy od ubioru, a przynajmniej nie tylko od ubioru, ponieważ korporacyjny dress code zwykle niweluje te różnice.
Najczęściej podawane optimum temperaturowe, czyli 20 do 22°C, odrzucane jest głównie przez kobiety, dla których bywa to poziom za niski. Odczucia zmieniają się w zależności od pory dnia i wpływ na to mają nawet hormony, ale możemy spokojnie zaryzykować tezę, że idealna temperatura otoczenia dla pań jest średnio o około 2 stopnie wyższa od tej, którą za komfort termiczny uznają panowie.
Jako zwierzęta stałocieplne, ludzi potrzebują stałej temperatury wewnętrznej do prawidłowego funkcjonowania. Ta stałość jest mocno umowna, ponieważ uznawane za normę 36,6°C to poziom, który osiągamy rzadko. Zwykle jest to trochę mniej lub trochę więcej, zależnie od pory dnia. Nad ranem temperatura potrafi spaść nawet do 34°C i jest to normalne. Z kolei intensywny wysiłek fizyczny około południa może ją równie mocno podnieść.
U osób starszych kontrola temperatury jest utrudniona. Ich metabolizm jest wolniejszy, mniej wydajny, więc nie radzą sobie z utrzymywaniem właściwej ciepłoty ciała tak samo, jak osoby młodsze. Bardzo niebezpieczne są dla nich zwłaszcza upały, ale paradoksalnie ich optimum temperaturowe jest wyższe.
Jeśli zapytamy seniora, jaka powinna być temperatura w domu, pewnie odpowie, że niska, bo będzie chciał obniżyć koszty ogrzewania, ale dobrze czuł się będzie dopiero w temperaturze 23–24°C. Dla seniorki może to być temperatura jeszcze minimalnie wyższa.
Rodzice bardzo często zadają pytanie o to, jaka jest najlepsza temperatura dla noworodka. Niestety, tradycyjne odpowiedzi są tu zazwyczaj niepoprawne, ponieważ mówią, że przy małym dziecku mieszkanie trzeba dodatkowo dogrzewać. Tymczasem, nie jest to prawda.
Jak ciepło powinno być z noworodkiem? Tak jak bez niego, a nawet trochę chłodniej. Lekarze zalecają 20–21°C w dzień i o 1–2 stopnie mniej w nocy. Wyższe temperatury są jedną z głównych przyczyn niepokoju dzieci i ich trudności z przesypianiem nocy. Rodzice chcą dobrze, podnoszą temperaturę i niechcący szkodzą sobie oraz dziecku.
Mając na uwadze wszystko to, co zostało powiedziane do tej pory, można wskazać orientacyjne optima termiczne dla różnych części domu. Idealna temperatura w pomieszczeniach domu będzie zależała zawsze od jego użytkowników, ale wskazanie punktu wyjścia nie jest trudne.
W kuchni jesteśmy zwykle bardzo aktywni, a do tego nasze działania powodują powstawanie dużych ilości ciepła z kuchenki, czy piekarnika. Dlatego najlepsza temperatura dla różnych pomieszczeń jest zazwyczaj wyższa od kuchennej, która wynosi 18–20°C.
Idealna temperatura w poszczególnych pomieszczeniach wyliczana jest standardowo z założeniem, że będziemy w nich ubrani i że będziemy spędzać tam dłuższy czas. Inaczej jest z łazienką. Ustawienie optymalnej temperatury musi uwzględniać fakt, że właśnie wychodzimy spod prysznica lub z wanny, nie mamy nic na sobie, a mokra skóra szybciej się wychładza. Dlatego temperatura w łazienkach powinna być o 2–3°C wyższa, niż w innych częściach domu. Przynajmniej po kąpieli.
Temperatura w pokoju dzieci zależna jest od ich wieku. Starsze dzieci mogą mieć trochę chłodniej. Tutaj ważna jest stała kontrola temperatury, bo jest to równocześnie pokój dzienny i sypialnia. Optymalna temperatura do sypialni dziecka to 17–18°C, w czasie dnia zaś to 20–21°C.
Przyjemna temperatura powietrza w salonie to uznawane za ogólną normę 20–22°C. Zakłada się tam prowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej.
Najzdrowsza temperatura do spania dla osoby dorosłej waha się pomiędzy 16–19°C. Kobiety będą wpadać w górną część przedziału, dzieci w dolną. W przypadku osób starszych, idealna temperatura do spania wcale nie jest wyższa niż dla innych domowników.
Dom powinien być dla nas oazą, odgradzać nas od otoczenia i zapewniać komfort niezależnie od tego, co dzieje się na zewnątrz. W praktyce nigdy nie jest tak, że cały czas przesiadujemy tylko w domu, przez co nasz organizm przystosowuje się do pory roku i związanej z nią aurą.
Jak przekłada się to na temperaturę w domu?
Przez cały rok ważną kwestią jest wilgotność powietrza. W lecie grozi nam nadmierna wilgotność ze względu na zdolność ciepłego powietrza do wchłaniania dużych ilości pary wodnej. Kiedy temperatura nieznacznie spadnie, para wytrąca się w postaci wody i odczuwamy dyskomfort.
Z kolei w zimie ocieplane sztucznie powietrze szybko się nagrzewa i staje się suche. W efekcie tego zjawiska wysuszają się błony śluzowe, co prowadzi do pogorszenia się reakcji immunologicznej organizmu. Warto zwracać na to uwagę, ponieważ wyjście na chłód jeszcze bardziej ograniczy naszą zdolność do zwalczania infekcji, co skutkuje owocnym sezonem grypowym.
Skoro już wiemy, przynajmniej orientacyjnie, jaka powinna być temperatura w domu, musimy się zastanowić, w jaki sposób ją uzyskać. Nie jest to na szczęście specjalnie trudne, jeśli tylko mamy możliwość skorzystania z nowoczesnych technologii. Pojawiają się tu jednak także pułapki.
Przyjrzeć musimy się przede wszystkim trzem kwestiom:
Dlaczego wentylacji? Ponieważ najzdrowsza temperatura w domu musi być opisywana również w kontekście wilgotności.
Kiedy temperatura wnętrza przewyższa ogólne poziomy optymalne, wilgotność powinna wynosić 30–60%. Kiedy znajduje się ona poniżej tych wartości, powinna być zdecydowanie wyższa i osiągać co najmniej 50%. Nie może jednak przekraczać 90%, ponieważ wtedy dochodzi do wytrącania się wody z powietrza.
Ogrzewanie domu najskuteczniej realizuje się poprzez systemy centralnego ogrzewania. Wykorzystują one różnego rodzaju paliwa i źródła energii, po czym rozprowadzają je po całym budynku.
Najczęściej źródłami ciepła dla centralnego ogrzewania są:
Wszystkie mają swoje wady i zalety, które nie są tematem istotnym w kwestii tego, jaka powinna być komfortowa temperatura w domu. Oczekiwać od nich powinniśmy wystarczającej mocy dla dostarczenia niezbędnych ilości energii do uzyskania pożądanej temperatury. Istotniejsza jest kontrola temperatury, dla której większe znaczenie oszczędzanie ciepła.
Komfortowa temperatura w domu to w dużej mierze temperatura stała w czasie i równa we wszystkich częściach danego pomieszczenia. Wiemy już, że odpowiednia temperatura w mieszkaniu nie jest wszędzie taka sama, ponieważ najzdrowsza temperatura do spania, a temperatura w łazienkach, przy której się nie przeziębimy, to dwie zupełnie różne kwestie.
Kluczowe jest to, żeby od okien nie wiało, przy drzwiach nie było wyraźnie zimniej, niż w reszcie pomieszczenia, a termometr ustawiony z dala od grzejnika miał szansę na pokazanie temperatury, w jaką celujemy. Żeby to uzyskać, musimy zadbać o szczelność i dobre parametry termiczne szeregu elementów budynku. Są to głównie:
Dobrze ocieplone ściany, dach bez mostków ciepła, izolowana podłoga, ciepłe i szczelne okna oraz drzwi, a także brama garażowa w opcji Thermo zagwarantują nam, że utrzymywanie stałej, równej temperatury w pomieszczeniach będzie możliwe i w pełni realne.
Osobną kategorią jest prawidłowa wentylacja, która ma znaczenie dla samej temperatury we wnętrzu, a także jest czynnikiem decydującym dla odczuwanego komfortu termicznego.
Wbrew pozorom, powietrze przenosi bardzo mało energii cieplnej. Jest to wręcz izolator, który wykorzystuje się chociażby w komorach szyb zespolonych dla zmniejszenia ich przenikalności cieplnej. Czasami wręcz mówimy, że jest ciepło, ale to suche ciepło, więc nie jest nadmiernie uciążliwe.
Temperatura pokojowa może być przez nas odczuwalna jako za wysoka, jeśli znacznie wzrośnie wilgotność lub jako za niska, jeśli wilgotność mocno spadnie. A wskazanie termometru się nie zmieni.
Żeby nie było zbyt ciepło ani zbyt zimno, musimy zastosować skuteczną wentylację, która zaoferuje nam wymianę powietrza i wyrówna jego wilgotność. Obecnie stosowane są dwa główne systemy wentylacji:
Systemy grawitacyjne są prostsze, zazwyczaj wystarczające i nie wymagają żadnych dodatkowych nakładów. Jeśli jednak budynek został ocieplony, wymieniono w nim stolarkę na znacznie szczelniejszą lub został przebudowany, może się okazać, że przestała być adekwatna. Cierpi na tym komfort termiczny domowników, a czasami może nawet dochodzić do zawilgocenia wnętrz.
Wentylację można poprawić na wiele sposobów. Jednym z przykładowych rozwiązań jest jej przebudowa na system mechaniczny, innym – zamontowanie wywietrzników w oknach.
Trudno oprzeć się wrażeniu, że optymalna temperatura w domu jest tematem złożonym, a odpowiednia temperatura w domu to ideał trudny nie tylko do zrealizowania, ale nawet samego zdefiniowania. W rzeczywistości nie jest tak źle, ponieważ najlepsza temperatura w domu odczuwana jest przez nas cały czas i jeśli nam za zimno, możemy ją trochę podnieść, a jeśli za gorąco – obniżyć. Najważniejsze jest to, żeby nie ignorować wpływu temperatury na nasz organizm i odpowiednio przygotować się do odpowiedniego zarządzania nią.
Udostępnij
Eko-Okna S.A.
Kornice, ul. Spacerowa 4
47-480 Pietrowice Wielkie
NIP: 6391813241, KRS: 0000586067
