11 lipca, 2023
Pergole
Pergole to przystępna nazwa dla zadaszeń lamelowych. Znacznie lepiej jest używać tego włoskiego słowa o łacińskim rodowodzie niż technicznego żargonu, ponieważ bardziej pasuje do tego wyjątkowo przyjemnego dodatku do tarasów i zwłaszcza do ogrodów. Taka stylowa dekoracja tarasu i ogrodu oferuje nam ogromne możliwości, zwłaszcza jeśli wybierzemy bogatą wersję i odpowiednio ją wyposażymy. Jak się za to zabrać i w co celować? Sprawdźmy.
Pergole to wciąż jeszcze nietypowe elementy wyposażenia ogrodu i tarasu. Przynajmniej w Polsce. W krajach z cieplejszym klimatem jest ich więcej, ale nie wybiegając za daleko do przodu, temperatury nie stanowią już dzisiaj problemu. Wręcz przeciwnie.
Aluminiowe konstrukcje z dachem zbudowanym z lameli, które coraz częściej pojawiają się w naszym otoczeniu, można dzielić na różne sposoby. Zazwyczaj wyróżniamy ich trzy typu:
W ogrodach najrzadziej zobaczymy pergole podwieszane. Stosuje się je raczej do zabezpieczania wąskich przejść między budynkami. Stanowią bardzo doby pomysł na aranżację przydomowej przestrzeni, ale rzadko mamy okazję, by z nich skorzystać.
Czy zastosować pergole wolnostojące, czy pergole przylegające do muru, to raczej pytanie o wielkość ogrodu. Jeśli jesteśmy ograniczeni do przestrzeni wypoczynkowej znajdującej się bezpośrednio przy budynku, na przedłużeniu salonu, stworzymy element przylegający do muru. Jeśli mamy duży ogród, najlepsza będzie pergola wolnostojąca. Albo obie na raz.
Drugi podział, który ma istotny wpływ na użyteczność pergoli, to sposób poruszania się ich lameli. Mamy tutaj:
W obu wersjach dach składa się z lameli, które obracają się od pozycji 0° do co najmniej 90°, zazwyczaj do poziomu 115–135°. Dzięki temu można zbudować jednolity płaski dach lub go otworzyć, ustawiając lamele pionowo. Jeśli wybierzemy drugą z tych opcji, dach będziemy w stanie całkowicie usunąć, tak jak przy chowaniu żaluzji na oknach. W pierwszej opcji lamele obracają się w miejscu i ich nie przemieścimy.
Ten podział wpływa nie tyle na aranżację ogrodu, co na całkowite usunięcie cienia, jaki rzuca dach pergoli, nawet ustawiony pionowo.
Jak już zostało powiedziane, pergole to jak przystało na ogród nowoczesny, proste i wręcz minimalistyczne konstrukcje. Najlepiej wspierają właśnie bezpretensjonalne koncepcje przestrzeni ogrodowych, ale kiedy zostaną bogato udekorowane, potrafią sprawdzić się także w otoczeniu pełnym przepychu.
Typowa pergola to cztery smukłe nogi i płaski dach, minimalistyczny, ale za to ruchomy. W wersjach opartych o budynek jest nawet mniej nóg, w wersjach podwieszanych nie ma ich wcale. Więcej jest ich tylko przy konstrukcjach o kilkumetrowej rozpiętości. Co ciekawe, w nogach pergoli ukryte są systemy drenażowe, dzięki którym odprowadzana jest woda.
To wszystko, jeśli chodzi o istotę pergoli, ale ich potencjał nie jest jeszcze wyczerpany. Pergole oferują bogactwo wyposażenia, które może się odnosić do kontrolowania warunków w nich panujących oraz tworzenia przyjemnej atmosfery w jej wnętrzu.
Wyjątkowo efektowne ogrody zimowe są ciekawym pomysłem, ale też potężnym obciążeniem dla budżetu domowego. Dobrze dobrane elementy wyposażenia i dekoracje pergoli, takie z silnym elementem utylitarnym, pozwalają na przekształcenie ich w wartościową namiastkę typowych ogrodów zimowych.
Pomoże nam w tym przede wszystkim zabudowa ścian pergoli. Zrobimy to chociażby za pomocą systemów przesuwnych. Pergola posiada za słabą konstrukcję, by używać drzwi i okien otwieranych tradycyjnie, ale systemy przesuwne sprawdzają się tutaj znakomicie.
Dodatki do pergoli wspierające nas w tworzeniu mini ogrodu zimowego mogą być bardzo różne: od klasycznych propozycji, które znajdziemy na granicy domu i ogrodu, po systemy raczej wewnętrzne, takie jak Slide Glass. Z tymi ostatnimi nie wykreujemy typowego ogrodu zimowego, ale nie zawsze musimy stawiać sobie aż tak ambitne cele.
Jeśli wśród elementów dekoracyjnych, w przypadku których funkcja jest ważniejsza od samego designu, zamontujemy jeszcze promienniki podczerwieni, będziemy mieli skutecznie ogrzewane wnętrze, witające nas przyjemnym ciepłem przez cały rok. Promienniki podczerwieni są bezpieczne i skuteczne. Potrzebują jedynie prądu elektrycznego, by w kilka chwil ogrzać wnętrze, które jest skutecznie zamknięte także od góry przez lamele posiadające dodatkowe uszczelnienie.
Nie musimy od razu iść w kierunku ogrodu zimowego. W naszej aranżacji tarasu czy ogrodu możemy przewidzieć tylko i aż bardzo przyjemne miejsce do spędzania czasu w cieplejszych miesiącach roku.
Promienniki podczerwieni zainstalujemy nawet bez żadnych ścian, ponieważ ogrzewają one nie tyle powietrze, co to, na co promieniują. Czyli na przykład nas. Zawsze też dostępne są efektywne rolety screen oraz żaluzje, które osłonią nas od wiatru i przy okazji zapewnią prywatność.
Do takiego miejsca, podobnie jak w ogrodzie zimowym z pergoli, trafić mogą też oświetlenie ogrodu oraz głośniki bezprzewodowe.
Oświetlenie pergoli realizowane jest przez diody LED, punktowe lub w postaci listew, które zapewnią światło bardziej rozproszone. Ukryjemy je w lamelach, na lamelach lub na podtrzymujących konstrukcję nogach.
Muzyka to kolejny sposób na umilenie sobie czasu pod pergolą. Głośniki zakwalifikujemy jako ozdoby pergoli, ponieważ same w sobie są estetyczne, a do tego montuje się je na specjalnych listwach zastępujących część lamel, gdyż głośnik nie powinien się obracać i zwijać. Skorzystać możemy naturalnie także z wielu innych, bardziej uniwersalnych opcji posiadania głośników, ale ich integracja z lamelami lub słupkami jest najprostsza i najefektywniejsza, jeśli.tylko dany rodzaj pergoli na to pozwala.
Umeblowanie pergoli to jak najbardziej dobry pomysł, a wręcz konieczność, jeśli liczymy na prawdziwy komfort. Musimy jedynie pamiętać, że nawet dobrze zabudowane pergole to część aranżacji tarasu lub element wpisany w aranżację ogrodu. Nie jest to wnętrze domu.
Dlatego dla pergoli odpowiednie są meble ogrodowe, najlepiej wykonane z rattanu lub, lepiej, technorattanu. Producenci mebli ogrodowych nie zapomnieli o osobach lubiących trochę więcej wygody, więc takie meble mogą posiadać specjalne poduszki, które zdejmuje się, kiedy opuszcza się pergolę. Sam mebel zostaje na zewnątrz, a poduszki wracają do domu.
Ozdoby pergoli w postaci roślin są ich naturalnym uzupełnieniem, którego na pewno nie powinno się jednak bagatelizować i podchodzić do niego nonszalancko, wybierając je na chybił-trafił. Przygotowując projekt ogrodu, jego roślin, warto skrupulatnie zaplanować również rośliny pergolowe.
Wbrew utartym schematom, wcale nie powinny to być pnącza, a przynajmniej nie powinniśmy pnącz puszczać w samopas. Wiciokrzew pomorski, milin amerykański czy rdest auberta to szalenie popularne rośliny, którymi obsadza się elementy małej architektury ogrodowej. Rosną szybko, pięknie kwitną i cieszą oko. Na nowoczesnych pergolach mogą jednak się nie sprawdzić.
Stawiając na rośliny pnące, musimy robić to ostrożnie, ponieważ mogą one się rozrastać tak, że będą blokować ruch lameli. Mogą też kolidować z roletami czy systemami przesuwnymi, których użyjemy do stworzenia ścian pergoli, jeśli takie planujemy.
Znacznie bezpieczniej jest jest wybrać kwiaty balkonowe zawieszane na konstrukcji pergoli lub stojące w donicach rośliny przeznaczone właśnie do takiego wykorzystania. Wybór pnącza będzie musiał iść w parze ze stworzeniem specjalnych konstrukcji dla nich lub przynajmniej regularnego dbania o to, by nie rozrastały się w niepożądanych kierunkach.
Co więcej, podpory pergoli zostały tak pomyślane, żeby po ich złożeniu nie było widać żadnych śrub czy podobnych elementów montażowych, co przekłada się na ich estetykę.
W praktyce znacznie ważniejsze jest zabezpieczanie pergoli przed działaniem silnego wiatru oraz ciężarem zalegającego w zimie śniegu. Na szczęście pergole radzą sobie z tym samodzielnie. W jaki sposób? Sprawdźmy to przy okazji omawiania mechanizmów sterowania pergolami.
Nowoczesna pergola nie jest już tylko statycznym elementem infrastruktury ogrodowej. Jak już zostało powiedziane prędzej, posiada ruchome lamele, które mogą obracać się według własnej osi lub nawet zwijać się niczym ich odpowiedniki w żaluzjach fasadowych. Sterować ich działaniem możemy samodzielnie lub możemy pozostawić to systemom automatyzacji.
Do typowej pergoli dostaniemy pilota, który tak jak piloty do żaluzji czy rolet, będzie pozwalał nam otwierać i zamykać dach. Jeśli w naszej pergoli posiadamy inne funkcje, takie jak wspomniane oświetlenie czy system bluetooth audio, dobrze jest kontrolować wszystko z aplikacji na telefonie. Wtedy mówimy już o systemie smart home. W tym przypadku – smart pergola.
Podobnie jak wszystkie inne systemy wyposażone w mechanizmy inteligentnego sterowania, pergole mogą być w dużym stopniu samodzielnie. Potrzebują tylko stacji pogodowej, która będzie autonomicznie reagować na zestaw określonych sygnałów.
Co to za sygnały, które będą wywoływały autonomiczną reakcję pergoli? Mowa przede wszystkim o:
Zdecydowanie najważniejsze są pierwsze 2, ponieważ są bezpośrednio związane z bezpieczeństwem pergoli.
Mówimy o konstrukcji stosunkowo lekkiej, która po ustawieniu lameli w pozycji 0° będzie miała dużą płaską powierzchnię podatną na podwiewanie. Czujnik wiatru w pergoli ustawi lamele w pozycji pionowej, 90°, kiedy tylko podmuchy wiatru przekraczają wartość alarmową, żeby nie doszło do jej uszkodzenia.
Każda pergola ma też dopuszczalny nacisk śniegu, po przekroczeniu którego lamele zaczynają się odkształcać, a całość grozić będzie nawet zawaleniem. Różnice w wytrzymałości pomiędzy różnymi produktami i konfiguracjami są bardzo duże. Dopuszczalny ciężar śniegu wynosi od zaledwie kilkudziesięciu kilogramów na każdy m² dachu do znacznie powyżej 100 kg. By do awarii nie doszło, powinniśmy zawsze ustawiać lamele w pozycji pionowej, kiedy zapowiadane są opady śniegu.
Nie będziemy tego oczywiście robić ręcznie. Wyręczy nas stacja pogodowa, która po wykryciu opadów przy temperaturze zagrażającej zamarzaniem wody, zadziała odpowiednio.
Detekcja temperatury i nasłonecznienia będzie przekładać się też bezpośrednio na nasz komfort. Zamknięte lamele to cień i chłód, otwarte to więcej ciepła. Najczęściej sterować tym będziemy sami, ale automatyka poradzi sobie i bez nas.
Co z nią zrobić? Wszystko! Największą zaletą pergoli jest jej uniwersalność, ponieważ tworzy ona dla nas przestrzeń, a przestrzeń to zaproszenie do działania.
Dwa główne kierunki to wydzielenie strefy komfortu oraz ubogacenie ogrodu.
Strefa komfortu powinna być zabudowana, przynajmniej roletami screen, żeby chronić nas przed niechcianymi spojrzeniami, wiatrem i całym złym zewnętrznym światem. Zainwestujmy w niej w muzykę i dobre oświetlenie, zainstalujmy promienniki ciepła i wykreujmy w ten sposób domową enklawę poza domem.
Przy tworzeniu przestrzeni wypoczynkowej w ogrodzie postawmy na rośliny. Nie odgradzajmy się od zieleni – zaprośmy jej jak najwięcej. Nie bójmy się też roślin pnących. Nie powinniśmy ich dopuszczać do lameli, ale możemy stworzyć dla nich dodatkowe konstrukcje, stelaże lub nawet zwykłe sznurki, po których będą się mogły bujnie pnąć.
Granice wyznaczać będzie tylko nasza kreatywność.
Udostępnij
Eko-Okna S.A.
Kornice, ul. Spacerowa 4
47-480 Pietrowice Wielkie
NIP: 6391813241
KRS: 0000586067
Olszyny 9
44-373 Wodzisław Śląski
Naftowa 23
47-225 Kędzierzyn-Koźle
