19 sierpnia, 2024
Okna
Okna przykuwają naszą uwagę podczas przedświątecznego mycia lub co kilkanaście lat, kiedy wymagają wymiany. Ich funkcje są dla nas tak powszechne, że tracą na znaczeniu. Jednak przez wieki innowacje okienne miały moc odmieniania życia użytkowników. Razem przyjrzymy się, jak wyglądały okna w dawnych czasach.
Historia okien to fascynująca opowieść o ludzkiej pomysłowości i dążeniu do poprawy jakości życia. Od prostych otworów w murach po zaawansowane technologicznie rozwiązania, okna ewoluowały, aby sprostać zmieniającym się potrzebom i wymaganiom.
Bez względu na epokę, okna zawsze odgrywały kluczową rolę w architekturze i codziennym życiu ludzi.
Jak już wspominaliśmy, pierwsze okno to otwór w ścianie i gdyby wyłączyć szyby, to w zasadzie tak zostało do dziś. Służył on do wpuszczania światła i powietrza do wnętrza budynku. Ich forma ewoluowała jednak w zależności od potrzeb użytkowników i dostępnych technologii.
Pierwsze "okna" w starożytnym Egipcie to niewielkie otwory w murach budynków, które pomagały doświetlać i wentylować domostwa.
Egipcjanie często zasłaniali te otwory matami z trzciny, które chroniły przed insektami i nadmiernym nagrzewaniem pomieszczeń, ale jednocześnie umożliwiały przepływ powietrza.
W bardziej luksusowych domach stosowano zasłony z lnianych tkanin, które dodawały wnętrzom elegancji. Możemy powiedzieć, że były to pierwsze osłony okienne.
W Mezopotamii, podobnie jak w Egipcie, okna były prostymi otworami w ścianach.
Z biegiem czasu zaczęto je jednak osłaniać cienkimi płytkami z alabastru lub innych półprzezroczystych materiałów, które pozwalały na przenikanie światła, ale zapewniały też pewną ochronę przed kurzem i owadami.
Technologia ta była na tyle zaawansowana, że w niektórych bogatszych domach można było znaleźć pierwsze przykłady "okien" w formie przesuwanych paneli.
Starożytni Rzymianie wnieśli znaczący wkład w rozwój naszej historii. To oni wyprodukowali pierwsze szklane okna, choć były jeszcze grube i niezbyt przezroczyste.
Rzymianie stosowali również minerały takie jak selenit, czyli kamień księżycowy, aby poprawić jakość światła wpadającego do wnętrz. Przykłady takich okien można znaleźć w ruinach Pompejów i Herkulanum, gdzie archeolodzy odkryli pozostałości okien z drewnianymi i metalowymi ramami. To pokazuje błyskawiczny rozwój konstrukcji okien, znane i lubiane okna drewniane w historii pojawiły się wcześnie.
Domy wikingów były prostymi, drewnianymi konstrukcjami z centralnym paleniskiem.
Nad ogniskiem znajdował się otwór w dachu zwany dymnikiem, który pozwalał na wydostawanie się dymu i wpuszczał do wnętrza nieco światła. Były to prymitywne – jeśli weźmie się pod uwagę okna romańskie i gotyckie – ale funkcjonalne rozwiązania, które odpowiadały surowym warunkom życia w tamtych czasach.
Styl romański, który dominował w średniowiecznej Europie, charakteryzował się masywnymi budowlami z grubymi murami i niewielkimi, półkolistymi oknami.
Te niewielkie okna miały na celu utrzymanie ciepła wewnątrz budynków oraz zapewnienie ochrony przed atakami. Wnętrza kościołów i zamków były więc ciemne, ale okna były często zdobione kolorowymi witrażami, które dodawały im uroku. Równolegle technologie produkcji szkła dynamicznie się rozwijały.
Gotyk to epoka wielkich katedr i rozkwitu sztuki witrażowej. Rozwój technologii budowlanych pozwolił na tworzenie dużych, strzelistych okien z ostrymi łukami, które wpuszczały do wnętrz dużo światła.
Gotyckie okna, często wypełnione kolorowymi witrażami, tworzyły niesamowite efekty świetlne i były nie tylko funkcjonalne, ale też efektowne.
Renesans przyniósł ze sobą odrodzenie antycznych ideałów i nowe podejście do architektury. Okna stały się większe. Zdobione okna drewniane były starannie rozmieszczone, aby harmonizować z proporcjami budynku.
W tym okresie popularne stały się okna z ołowianymi szprosami, które tworzyły eleganckie, geometryczne wzory.
Barok to czas przepychu i dramatyzmu, co znalazło odzwierciedlenie także w architekturze okien.
Okna barokowe były często duże, podzielone na wiele mniejszych kwater i zdobione rzeźbionymi elementami. Światło wpadające przez te okna miało potęgować efekt monumentalności wnętrz.
Rokoko to lżejsza i bardziej dekoracyjna odmiana baroku. Okna z tego okresu były mniejsze i bardziej finezyjne, często zdobione motywami roślinnymi i asymetrycznymi wzorami.
Rozwój architektury pozwalał na coraz więcej. Wprowadzono nowość w postaci okien skrzydłowych, które umożliwiały łatwiejsze otwieranie i wentylację pomieszczeń. Podwójne skrzydła okienne także już się pojawiały.
Neoklasycyzm przyniósł powrót do prostoty i klasycznych proporcji. Okna neoklasycystyczne były symetryczne, często z podziałem na górną i dolną część.
Zastosowanie złotego podziału sprawiało, że okna te były harmonijnie wkomponowane w fasady budynków. Reguła ta polega na podziale odcinka na dwie części tak, aby stosunek dłuższej części do krótszej był taki sam jak stosunek całego odcinka do dłuższej części.
Okres historyzmu charakteryzował się eklektyzmem i inspiracją różnymi stylami z przeszłości. Okna mogły przybierać różnorodne formy, od gotyckich po renesansowe, w zależności od upodobań architekta.
Industrializacja i nowe materiały, takie jak żeliwo, pozwoliły na tworzenie bardziej skomplikowanych i dekoracyjnych form okiennych.
Secesja, znana również jako Art Nouveau, to styl pełen organicznych form i inspirowanych naturą zdobień.
Kolorystyka zabytkowych okien nie musi być nudna. Okna secesyjne były często asymetryczne, z witrażami przedstawiającymi rośliny, zwierzęta i inne motywy przyrodnicze.
Stosowano łuki i faliste linie, które nadawały budynkom lekkości i dynamizmu.
Neobarok, nawiązujący do stylu barokowego, charakteryzował się symetrycznymi fasadami i bogato zdobionymi oknami.
Okna te były często duże, z podziałem na wiele mniejszych szybek, co nawiązywało do wcześniejszych epok, ale w nowoczesnej, bardziej funkcjonalnej formie.
Styl neoklasycznego odrodzenia to kontynuacja tradycji klasycznych, z naciskiem na prostotę i elegancję.
Okna były bardzo proporcjonalne, z podziałem na symetryczne kwatery i eleganckie szprosy, które dodawały budynkom wyrafinowania i klasy.
Modernizm to epoka prostych linii i funkcjonalności. Architekci modernistyczni zrezygnowali z dekoracyjnych detali na rzecz dużych, przeszklonych powierzchni, które miały wpuszczać jak najwięcej światła.
Okna stały się istotnym elementem architektury, wpływającym na wygląd i funkcjonalność budynków.
Dzięki nowym materiałom, takim jak stal i beton, możliwe było tworzenie dużych przeszkleń i narożnych okien.
Postmodernizm przyniósł ze sobą mieszankę stylów i swobodę twórczą. Okna w tym okresie były różnorodne, często nawiązujące do wcześniejszych epok, ale z nowoczesnym rysem.
Kryzys energetyczny lat 70. spowodował, że architekci zaczęli zwracać uwagę na efektywność energetyczną okien, co wpłynęło na rozwój technologii okien pasywnych i energooszczędnych. Producenci okien zaczęli ścigać się w obniżaniu wartości współczynnika przenikania ciepła.
Współczesne okna to wynik zaawansowanych technologii i nowatorskich rozwiązań. Dzięki materiałom takim jak szkło okienne hartowane, szkło laminowane i ramy okien z kompozytów, produkty są nie tylko trwałe, ale także energooszczędne. Materiał okien drewnianych jest dziś łączony i klejony z wielu warstw, dla podniesienia ich jakości. Technologie okienne pędzą do przodu tak jak we wszystkich innych dziedzinach.
Często wyposażone są w inteligentne systemy, w których szyby mają zmienny poziom przezroczystości i automatycznie dostosowują ilość światła wpadającego do wnętrza. Kolor okien, dzięki trwałemu lakierowaniu proszkowemu, może dziś być dowolny.
Okna przyszłości są tuż za rogiem. Będą to technologie okienne, które umożliwią jeszcze większą efektywność energetyczną i komfort użytkowania.
W miarę postępu w dziedzinach takich jak materiałoznawstwo, technologia fotowoltaiczna i sztuczna inteligencja, można spodziewać się innowacyjnych rozwiązań, takich jak inteligentne okna, które dostosowują się automatycznie do warunków atmosferycznych i preferencji użytkowników.
Ponadto, dążenie do zrównoważonego rozwoju skłania producentów do poszukiwania ekologicznych materiałów i procesów produkcyjnych, co może prowadzić do powstania jeszcze bardziej ekologicznych i energooszczędnych okien.
Historia okien to fascynująca opowieść o ludzkiej pomysłowości i dążeniu do poprawy jakości życia. Od prostych otworów w murach po zaawansowane technologicznie konstrukcje, ewoluowały one, aby sprostać zmieniającym się potrzebom i wymaganiom. Bez względu na epokę, okna zawsze odgrywały kluczową rolę w architekturze i codziennym życiu ludzi.
Udostępnij
Eko-Okna S.A.
Kornice, ul. Spacerowa 4
47-480 Pietrowice Wielkie
NIP: 6391813241, KRS: 0000586067
